Тус ном Монголын үндэсний үзлийн тухай антропологийн анхны судалгаа гэдэг нь маргаангүй. Өнөөг хүртэл уг бүтээлийг даван гарсан чанартай судалгаа хараахан гараагүй байна. Хэрвээ та монголчуудын үндэсний үзлийн тухай сонирхож явдаг бол нэн тэргүүнээ унших ёстой бүтээл энэ болой. Булаг багш номдоо Хятадын Өвөр монголоос ирсэн олон монголчууд болон өөрийнхөө хичээл зүтгэл, монгол гэдэг хангалттай олон шинжтэй, “нотолгоотой” ч Монгол Улсад байнга гадуурхагдаж байсан тухай бичсэн юм. Түүний үзсэнээр Монгол Улсын хилийн гаднах монголчууд Монгол Улсад амьдрахад тулгардаг бэрхшээл бол Монголын түүхэн нийгмийн болоод аймгийн зохион байгуулалт болох бүлгийн нэрийг “ястан” гэж буруу орчуулж, үндэстэн-улсын загварт халхыг гол “ястан” гээд бусад монгол бүлгүүдийг угсаатны цөөнх, эрлийз, жинхэнэ монгол биш гэх зэргээр гоочлох болсоны үр дүн ажээ. 

Тус бүтээл нь улс гэрийнхээ өөртөө засах эрхийг баталгаажуулахын тулд гаднын хүчээс хамааралтай байсан үндэсний үзэлтнүүдэд тулгарсан түвэгтэй байдлыг илэрхийлэхийн тулд геополитик, угсаатны зүй, уран зохиолыг нэгтгэн “хамтач үндэсний үзэл” гэдэг үзэл баримтлалыг боловсруулжээ. Ингэж үзвэл зохиогч олонх-цөөнхийн харилцааны тухай хуучин үзэл баримтлалыг няцаан, үүний оронд гуравдагч талын орон зай бүхий нийгэм гэсэн ойлголтыг дэвшүүлж байна. Энэ бол Хятадыг ойлгоход төдийгүй Хятадыг нэгдэл гэхээс гадна хамтын ажиллагаа, зөрчил тэмцлийн талбар гэж харахад тун чухал судалгаа болсон байна. Урьд цагт их гүрэн байгаад одоо тусгаар үндэстэн болон Хятадын үндэсний цөөнх болж хоёр хуваагдсан Монгол нь үндэсний үзэл, хятад судлаачид төдийгүй даяаршлын үеийн ижилслийн онолчдын хувьд ер бусын, сонирхолтой жишээ юм. Энэ маягаар зохиогч Өвөр монголын Зүүн Азийн геополитик дахь ач холбогдлыг тодруулан гаргаж, анхаарлын төвд авчирч чадсан байна. Үндсэндээ XX зууны Зүүн Хойд Азийн улс төрийн бүх дэглэм төдийгүй ламаизм хүртэл Чингис хааны бэлгэдлийг өөрийн болгох гэж хэрхэн өрсөлдсөнийг үзүүлсэн Хамтач үндэсний үзэл нь Монголыг “шинэ” улс төрийн түүхийн үлгэр загвар болохуйц судалгаанд нэгэн жишээ болохыг илэрхийлж байна.

Энэхүү ном нь уул уурхай Монгол, Киргизстаны нийгэм, хүн ардад

хэрхэн нөлөөлж байгааг судалсан судалгаа юм. Хуучин социалист

байсан энэ хоёр улсад түүх, соёл, ардчилалд шилжсэн шилжилт

гээд адил зүйл олон бий. Хамгийн чухал нь энэ хоёр улс Хятадтай

хиллэдэг, байгалийн баялгаар нэн баян, олборлох салбарын төв

болсон улсууд юм. Энэ ном тус хоёр улс дахь уул уурхайн хайгуул,

олборлолт, хаалт гэсэн урт удаан аяллын үед иргэдэд ямар асуудал

бэрхшээл тулгарч байгааг судалсан судалгаа билээ.

Уг ном хоорондоо холбоотой гурван хэсэгт хуваасан нь тусгай

зөвшөөрөл авч, уурхайн ажил эхлэхээс өгсүүлэн ажлын байр, хяналт

үнэлгээ, зөрчил мөргөлдөөнийг зохицуулах, нөхөн сэргээлт хийх

зэрэг нийгэм-байгалийн нөлөөллөөр дамжин аливаа уурхайн үр

ашгийн анхны төсөөлөл хүртэлх нэгэн төрлийн аялал лугаа адил

болжээ. Хамгийн авууштай нь бүлэг бүр тухайн нутгийн судлаач,

бусад оролцогчийн дуу хоолой болсон “салбарын мэргэжилтний

ажиглалт” гэсэн хэсэгтэй байгаа юм. Эдгээр тэмдэглэл нь Монгол

болоод Төв Азиас тус судалгаанд оролцсон судлаач бүлэг бүрд

зориулан бичсэн тухай тухайн нутгийн шинжтэй мэдлэг гэж болно.

Түүнчлэн уг ном ихээхэн хөдөлгөөнтэй энэ бүс нутаг дахь уул

уурхайн ашиг тус, маргаан мэтгэлцээний талаар бусдаас ялгаатай,

өөрийн гэсэн санаа дэвшүүлж буй юм.

Монгол, Киргизстаны жишээ баримтыг ашиглан уг ном дэлхий

даяар олборлох салбартай ойр хөрш нийгэм, хүн зонд тулгарч буй

асуудал бэрхшээлийн тухай эргэцүүлж байгаа билээ. Тус бүтээлийг

тогтвортой хөгжил, корпорацын нийгмийн хариуцлага, уул уурхай,

байгалийн баялаг олборлолт зэрэг сэдвийг со

Энэхүү бүтээлд Чингис хааны дээд өвөг дээдсийн үеэс эхлэн Их Монгол Улс, Монголын Эзэнт гүрэн, Умард Юаны Улс, Манжийн Дайчин улсын үе, Дундад Иргэн Улс буюу Бүгд Найрамдах Хятад Улс (1912-1949), БНХАУ (1949)-ын 1980-аад оны үе хүртэлх түүхэн он жилүүдэд монгол, манж, хятадын төр засаг хийгээд монгол малчдын хоорондын харилцааг авч үзсэн бөгөөд Чингис хаан хийгээд түүний залгамжлагчдын байгуулсан улс, Манжийн үе, Хятадын хувьсгалын өмнөх болон дараах үе, Коммунизмын өмнөх болон коммунизмын үе, Соёлын хувьсгалын өмнөх болон дараах үе, Нэгдэлжих хөдөлгөөний өмнөх болон дараах үеийг хамруулан төр, нийгмийн тогтолцооны онцлог, нөхцөл байдал болон Өвөр Монголын бэлчээрийн мал ахуйн нийгэмд гарсан өөрчлөлтийг этнографийн аргаар дүрслэн бичиж, антропологийн онолын задлан шинжилгээгээр тайлан тайлбарлаж, энэ олон өөрчлөлтийн туршид монгол мал аж ахуй, түүх соёлын онцлог хэрхэн устаж үгүй бололгүй хадгалагдан ирсэн талаар дүгнэн бичжээ.